Menjačnice i drugi zastupnici platnih institucija imaju pravo na fiskalne pogodnosti i direktna davanja u skladu sa opštim uslovima

Nekoliko pretplatnika nam se obratilo pitanjem da li menjačnica koja sa platnom institucijom ima zaključen ugovor o vršenju platnih usluga, ima pravo na fiskalne pogodnosti i direktna davanja u skladu sa Uredbom o fiskalnim pogodnostima i direktnim davanjima privrednim subjektima (u nastavku: Uredba). Pitanje uopšte ne bi ni trebalo da bude sporno i do pre neki dan niko ga nije ni postavljao. Međutim, izgleda da je neko dao pogrešno tumačenje površnim sagledavanjem relevantnih propisa. 

Naime, prema članu 4. stav 5, odnosno članu 10. stav 6. Uredbe, pravo na odlaganje poreskih obaveza i pravo na uplatu bespovratnih novčanih sredstava nemaju velika pravna lica platne institucije i institucije elektronskog novca iz člana 2. stav 1. tač. 35) i 36) Zakona o platnim uslugama (Službeni glasnik RS, br. 139/14 i 44/18 - u nastvaku: Zakon).

Prema definicijama iz navedenog zakona: 

1. institucija elektronskog novca je pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji koje ima dozvolu Narodne banke Srbije za izdavanje elektronskog novca, u skladu sa ovim zakonom;
2. platna institucija je pravno lice sa sedištem u Republici Srbiji koje ima dozvolu Narodne banke Srbije (NBS) za pružanje platnih usluga kao platna institucija, u skladu sa ovim zakonom.

Prema članu 101. stav 1. Zakona, platna institucija može pružati platne usluge i preko ogranka, zastupnika i/ili poveravanjem pojedinih operativnih poslova drugom licu. Prema članu 101. stav 4. Zakona, zastupnik platne institucije je pravno lice ili preduzetnik koji na osnovu pismenog ovlašćenja ove institucije pruža jednu ili više platnih usluga, u skladu sa ovim zakonom.

U skladu sa navedenim, platna institucija i zastupnik platne institucije nisu jedno isto. Zastupnik platne institucije ne dobija dozvolu NBS, već zaključuje ugovor sa platnom institucijom u skladu sa Zakonom. Pritom, ograničenje propisano Uredbom odnosi se samo na platne institucije, ali ne i na njihove zastupnike. 

Posmatrano u kontekstu Uredbe, suština je da platna institucija nema pravo na fiskalne pogodnosti i direktna davanja, ali takvo ograničenje se ne odnosi na zastupnike platnih institucija - ovi privredni subjekti imaju pravo na mere propisane Uredbom u skladu sa opštim pravilima. 

Inače, citiranom odredbom Uredbe propisano je da se ograničenje odnosi na platne institucije kao velika pravna lica, zato što se platne institucije (kao npr. i banke, davaoci finansijskog lizinga i dr.) automatski razvrstavaju u kategoriju velikih pravnih lica. Međutim, to nije slučaj sa (običnom) menjačnicom ili drugim pravnim licem koje jeste zastupnik platne institucije, ali nema status platne institucije.